Z rabatki do sałatki - lista ogrodowych roślin jadalnych

To zadziwiające, ale większość roślin jakie uprawiamy w naszych ogrodach jest jadalna, a niektóre są całkiem smaczne i wartościowe. Ostatnio coraz bardziej popularnym tematem jest jedzenie kwiatów, dlatego dzisiejszy artykuł poświęcony jest gatunkom roślin ozdobnych z których możemy skomponować jadalną rabatę. Wybrałam ponad 30 gatunków roślin ozdobnych, których listę zamieszczam poniżej.

W skład jadalnej rabaty z powodzeniem mogą wejść:
aksamitka rozpierzchła
aksamitka wąskolistna
bodziszek
bratek 
chryzantema
dzwonek
floks wierzchowaty (płomyk)
frezja 
funkia
goździk 
jeżówka purpurowa
lewkonia
liliowiec 
lwia paszcza 
mak ogrodowy
malwa różowa (m. ogrodowa)
mieczyk (gladiola)
nagietek - robi się z nich namiastkę szafranu
nasturcja 
niecierpek gruczołowaty i nowogwinejski
pierwiosnek bezłodygowy
piwonia - niektóre źródła podają że piwonie nie są jadalne
pysznogłówka (bergamotka)
rozwar wielkokwiatowy
słonecznik 
stokrotka
tulipan -  uwaga: jemy tylko płatki!
wiązówka - uwaga: jemy w małych ilościach!
wieczornik damski (słodka rukola)
złotnica 

Natomiast wśród jadalnych kwiatów domowych i balkonowych warto wspomnieć:
begonię bulwiastą i begonię wiecznie kwitnącą
fuksję 
hibiskus szczawiowy 
sępolię (fiołek afrykański, saintpaulia)
pelargonię pachnącą
storczyki: Dendrobium phalaenopsis (storczyk tajski), Leptotes bicolor

Rabaty - rabatami, ale wypada wspomnieć również o innych roślinach o jadalnych kwiatach, jakie prawdopodobnie uprawiacie w ogrodzie...
Wśród drzew i krzewów o jadalnych kwiatach (oprócz typowych drzew i krzewów owocowych, w tym berberysu i pigwowca) mamy:
bez czarny
bez lilak - z niego możesz zrobić herbatkę
forsycję
głóg 
judaszowiec 
klon 
lipę 
magnolię
mahonię ostrolistną
robinię akacjową (uwaga! jadalne są tylko kwiaty i szypułki!)
róże, szczególnie r. pomarszczona i r. stulistna, ale wszystkie gatunki są jadalne, ja bardzo lubię herbatę różano-cynamonową
sosnę
wiśnię japońską (sakura, w. piłkowana)
wrzos 

Jadalne są też kwiaty ziół (np. bazylii, czarnuszki, hyzopu, kopru, lawendy, majeranku, ogórecznika, oregano, ostropest, rumianek, szałwia, tymianek, żywokost, wiesiołek), niektórych warzyw (dynia, w tym cukinia, cykoria, czosnek, czosnek niedźwiedzi, cebula, fasola, gorczyca, groch, marchew, melon, ogórek, por, rukola, rzodkiewka, szczypiorek) i chwastów/dzikich ziół (bluszczyk kurdybanek, chaber bławatek, czosnaczek, dziewanna, dziurawiec, fiołek: wonny, biały, rogaty, leśny, trójbarwny, plony, psi, motylkowy; gwiazdnica, jasnota, krwawnik, koniczyna, mak polny, malwy: ślaz dziki i ś. zaniedbany; mniszek lekarski, nawłoć kanadyjska, oset/ostrożeń, podbiał, przetacznik, szczawik, wierzbówka kiprzyca).

Oczywiście jest wiele innych ozdobnych roślin jadalnych, na przykład jukka i niezapominajka, które są jadalne, ale z różnych względów ich jedzenie jest utrudnione. Na przykład kwiaty niezapominajki, petunii ogrodowej i surfinii powinno się jeść tylko sporadycznie, bo w większych ilościach mogą zaszkodzić. A kwiaty lilii tygrysiej i wiciokrzewu japońskiego łatwo pomylić z innymi gatunkami, które są niejadalne a czasem wręcz trujące. Kwiaty jukki natomiast mogą być tak gorzkie, że przed zjedzeniem trzeba je będzie ugotować. Kwiaty męskie leszczyny to praktycznie sam pyłek, więc mogą wywołać reakcję alergiczną.
Właśnie ze względu na alergie i obecność niewielkich ilości substancji toksycznych podczas pierwszej próby jedzenia kwiatów lepiej zachować umiar, szczególnie osoby ze skłonnościami do alergii powinny być ostrożne i jeść tylko płatki, bez dna kwiatowego, pręcików i słupków, a dodatkowo płatki oczyścić z pyłku.

Jeśli mówimy o środkach ostrożności, bardzo ważne są jeszcze dwie rzeczy:
1. Szkodniki i choroby roślin które chcemy jeść musimy zwalczać mechanicznie, nie stosujemy żadnych środków ochrony roślin,  czy to ekologicznych, czy konwencjonalnych; chyba że roślina przekwitła i już nie będziemy zbierać z niej kwiatów do jedzenia; w innym przypadku roślina przekwitnie zanim upłynie termin tzw. karencji. Podobnie jest z nawożeniem.
2. Jeśli kupiliśmy roślinę w sklepie ogrodniczym, zanim zaczniemy ją jeść odczekajmy 8 tygodni. Najlepiej ściąć wszystkie kwiaty do wazonu i poczekać aż zakwitną nowe. Nie jemy też kwiatów ciętych kupionych w kwiaciarni, bo nie wiemy kiedy i jakie preparaty były stosowane podczas ich uprawy.

Są też rośliny, które są po prostu trujące i ich jeść nie można, co potwierdzają liczne źródła naukowe. Te najbardziej niebezpieczne to:
ciemiernik (Helleborus)
ciemiężyca (Veratrum)
konwalia (Convallaria)
lulecznica (Scopolia)
lulek (Hyoscyamus)
pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna)
szalej (Cicuta)
szczwół (Conium)
tojad (Aconitum)
wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum)
zimowit, krokus jesienny (Colchicum)

Pozostałe gatunki roślin których kwiatów nie powinniśmy jeść oraz zasady bezpiecznego jedzenia kwiatów zebrałam w nowszym wpisie - Kwiatowe BHP. Koniecznie zapoznajcie się z zawartymi w nim informacjami!

Źródła:
Husti, A. i in. 2013: Current Trends of Using Ornamental Plants in Culinary Arts, ProEnvironment 6 (2013) 52 - 58
Kalemba-Drożdż, M. 2016: Kwiaty Jadalne, Pascal
Stefaniak, A. Grzeszczuk, M. 2015: Charakterystyka wybranych gatunków roślin ozdobnych o kwiatach jadalnych, ANNALES UMCS, VOL. XXV (4) SECTIO EEE HORTICULTUR, 63 - 73

Łuczaj, Ł. 2015: Dzika kuchnia, Nasza Ksiegarnia

Przepisy kulinarne z kwiatami w roli głównej:

truskawki i cebula
syrop z kwiatów bzu czarnego
nalewka makowa na płatkach

cynamon i róża
wino z mniszka
nagietek - polski szafran

Komentarze

  1. Tyle jedzenia wokoło! Dziękuję za spis kwiatów do spożycia. będę tu częściej zaglądać bo wszystkiego zapamiętać nie sposób. Przydałyby się też zdjęcia bo niektóre nazwy nic mi nie mówią. Wiem, wiem... mogę spytać "ciotkę Wiki" :)
    Przymierzałam się do nalewki makowej. Dziękuję za przepis. U mnie wokoło maków zaczerwienienie!
    Alina

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Miło mi to słyszeć. Nalewka makowa to bardzo dobry pomysł!

      Usuń

Prześlij komentarz

Zapraszam do dyskusji!